Azərbaycanın akademik yüksəlişi - UNEC tarixi uğura imza atdı
Azərbaycan ali təhsil sistemi üçün mühüm bir mərhələ baş verdi: ölkənin beş universiteti nüfuzlu 2026-cı il Times Higher Education (THE) Dünya Universitetləri Reytinqinə daxil oldu. Bu hadisə yalnız həmin universitetlər üçün deyil, həm də Azərbaycanın regional akademik liderliyə doğru strateji vizyonu üçün əlamətdar bir dönüş nöqtəsidir.
UNEC liderlik edir
Bu uğurun önündə Azərbaycan Dövlət İqtisad Universiteti (UNEC) dayanır. UNEC dünya üzrə 801–1000 aralığında yer tutaraq ölkə üzrə ən yüksək reytinqə sahib universitet oldu. THE reytinqi tədris, tədqiqat, istinadlar, beynəlxalq baxış və sənaye gəliri kimi göstəricilər üzrə 2000-dən çox universiteti qiymətləndirir və UNEC-in bu sıralamada yer alması ciddi rəqabət mühitində əldə edilmiş uğurdur. UNEC-I digər Azərbaycan universitetlərdən ayıran 700-ə yaxın universitet var, əgər UNEC 801-ci yerdə möhkəmlənmişdirsə, digər 3 universitet 1501-ci nöqtədən başlayırlar. Həm də UNEC bütün Qafqazda liderlik edir, Orta Asiyada isə UBEC-dən irəlidə gələn yalnız Nazarbayev universitetidir (401-ci yer, Qazağıstan üzrə isə birinci yer).
UNEC-in fərqləndiyi əsas sahə tədqiqat keyfiyyəti oldu – bu göstərici üzrə universitet 74.5 bal toplayaraq, dünyanın top 100-lükdə yer alan bəzi universitetləri belə geridə qoydu. Məsələn, Yaponiyanın ən məşhur (Yaponiya üzrə birinci universitet) - Tokio universiteti dünya reytinqində 26-cı yeri tutur, amma tədqiqat keyfiyyəti üzrə reytinqi UNEC-dən 6,3 bal geri qalır. (68.2)., 61-ci yeri tutan Kyoto universiteti isə 17.6 bal geri qalır (56.9). (Bax cədvələ) Belə nümunələr çoxdur, bu onu göstərir ki, UNEC ilk yüzlük uğurunda mübarizə aparmağa hazırdır. Məlum olduğu kimi UNEC-in iki jurnalı Scope və veb of science jurnallarında indeksləndi, bu bir universitet üçün şox böyük və nadir hallarda rastlaşan uğurdur. Nəticə UNEC-in iqtisadiyyat, maliyyə və idarəetməsahələrində qlobal akademk diskursa verdiyi töhfənin artdığını göstərir. Universitet artıq yetişmək yox, yeni standartlar müəyyən etmək yolundadır.
Bax Cədvələ
Milli miqyasda uğur
UNEC-dən əlavə, daha üç Azərbaycan universiteti də reytinqə daxil olub və hər biri 1500+ kateqoriyasında yer alıb. Bu mövqelər hələlik təvazökar görünsə də, onların reytinqə düşməsi ölkənin akademik nüfuzunun artdığını göstərir. Post-sovet keçidlərini yaşayan və hələ gənc olan ali təhsil sistemi üçün bu kollektiv tanınma inkişaf və iddianın göstəricisidir.
Bu uğur Azərbaycanın təhsil sisteminin modernləşdirilməsi, beynəlxalq əməkdaşlığın genişləndirilməsi və bilik əsaslı iqtisadiyyatın qurulması istiqamətindəki strateji məqsədləri ilə tam uyğunluq təşkil edir. Reytinqə daxil olan universitetlər ölkənin akademik etibarlılığını artırır və qlobal tərəfdaşlıqlar, tələbə mobilliyi və tədqiqat maliyyələşməsi üçün yeni imkanlar yaradır.
Siyasət və innovasiya üçün İmkanlar
2026-cı il reytinqi həm uğur, həm də çağırışdır. Siyasətçilər üçün bu, tədqiqat infrastrukturu, müəllim heyətinin inkişafı və beynəlmiləlləşmə sahələrinə davamlı investisiyanın vacibliyini göstərir. Universitetlər üçün isə bu, strateji planlama, fənlərarası əməkdaşlıq və qlobal akademik standartlara uyğunlaşmanın əhəmiyyətini vurğulayır.
UNEC-in tədqiqat keyfiyyəti üzrə əldə etdiyi nəticə regiondakı digər universitetlər üçün nümunə ola bilər. Bu, yüksək təsirli jurnallarda nəşrlər, tədqiqat mədəniyyətinin təşviqi və qlobal akademik şəbəkələrlə əməkdaşlıq sayəsində regional universitetlərin də dünya səviyyəsində rəqabət apara biləcəyini sübut edir.
Gələcəyə baxış
Bu hadisə sadəcə bir reytinq deyil – Azərbaycanın intellektual oyanışının göstəricisidir. Ölkə süni intellekt, FinTech və ağıllı təhsil sahələrini akademik və iqtisadi sistemlərinə inteqrasiya etdikcə, bu universitetlərin qoyduğu təməl həlledici rol oynayacaq. 2026-cı il THE reytinqi son nöqtə deyil, Azərbaycanın qlobal akademik liderliyə doğru uzun yolunun mühüm bir başlanığıc mərhələsidir.
Vizyon, davamlılıq və strateji uzaqgörənliklə Azərbaycan universitetləri artıq yalnız qlobal akademik söhbətə qoşulmur – onu formalaşdırmağa başlayır.
Hökümət və xalq üçün bu bir siqnaldır, təhsil yalnız hökümətin deyil, ümumxalq işidir. UNEC-də ciddi investisya yetərsizliyi var. Həm bütün xalq, iş adamları və hökümət bütün imkanlarını səfərbər edib, heç olmasa bir təhsil ocağını nümunə kimi irəli çıxarmaq üçün investisiya etməlidir. Bu ali təhsil ocağı maliyyələşmə olursa uzağı beş ilə top yüzlüyə yetişə bilər.
Dərin hörmətlə,
professor Saleh Məmmədov
